กรณีนายอัลวาร์ อิบรอฮีม นายกรัฐมนตรีมาเลเซียเดินทางมาเยือนประเทศ และจัดทำคลิปวีดิโอการเข้าพบบุคคลสำคัญของไทย พร้อมเพลงประกอบ อมพระมาพูดก็ไม่เชื่อของเสก โลโซ กลายเป็นประเด็นซิพากษ์ว่า มีเจตนาหรือเป็นความผิดพลาด รซ.ดร.ชัยวัฒน์ มีสัณฐาน อาจารย์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ชวนถอดบทเรียน
เพราะบางครั้ง… “แค่เนื้อเพลงไม่กี่คำ อาจเปลี่ยนภาพลักษณ์ทั้งประเทศได้”
.
#ถอดบทเรียนจาก “#เพลงผิดบริบท” ( มองในฐานะนักสังคมศาสตร์)
วันนี้ ทีมงานของนายกรัฐมนตรีอันวาร์ อิบราฮิม แห่งมาเลเซีย ได้เผยแพร่วิดีโอการเยือนไทยอย่างเป็นทางการ พร้อมกับใส่เพลงประกอบชื่อว่า “อมพระมาพูด” ซึ่งเป็นเพลงที่คนไทยรู้จักกันดี และได้รับความนิยมอย่างมากในมาเลเซีย แต่มีความหมายในเชิง ไม่เชื่อใจ พูดแล้วไม่จริง ต่อให้สาบานก็ไม่เชื่อ ทำให้เกิดเสียงสะท้อนจากสาธารณชนจำนวนไม่น้อย ว่าการเลือกเพลงดังกล่าวอาจ ไม่เหมาะสมกับบริบททางการทูต และส่งสารผิดจากเจตนาดีของการเยือน
โชคดีที่ทีมงานเปลี่ยนเพลงอย่างรวดเร็วเป็น “ยามเย็น” พระราชนิพนธ์อันงดงามของในหลวงรัชกาลที่ 9 ซึ่งมีความหมายสื่อถึงความสงบ ความละมุนละไม และความสัมพันธ์ที่ราบรื่น
แล้วเราได้อะไรจากเหตุการณ์นี้บ้าง…..ซึ่งผมมองเห็นได้อย่างน้อย 5 ประการ:
1. บริบทคือทุกสิ่ง (Context is Everything) 🧭
ดนตรีมีพลังมากกว่าความไพเราะ มันสื่อความหมาย สร้างอารมณ์ และสะท้อนเจตนา การเลือกเพลงจึงไม่ใช่เรื่องเล่นๆ โดยเฉพาะในเวทีทางการทูต เพลง “อมพระมาพูด” แม้จะฟังสนุก แต่สื่อความไม่เชื่อใจ จึงขัดแย้งกับเป้าหมายของการเยือนที่ต้องการสร้างไมตรีและความไว้วางใจ
.
2. เพลงที่เราชอบ ≠ เพลงที่ควรใช้ 🎧⚖️
หลายครั้งทีมงานอาจเลือกเพลงที่ฟังบ่อย หรือรู้สึก “เท่” โดยลืมคำนึงถึง สารแฝงและความเหมาะสม ในบริบทต่างวัฒนธรรม การเลือกเพลงในการสื่อสารระดับรัฐ ควรมีการกลั่นกรองโดยผู้ที่เข้าใจวัฒนธรรมท้องถิ่นและจิตวิทยาสาธารณะ
.
3. เพลงคือภาษาแห่งการทูต (Soft Power) 🕊️
การเลือกเพลง “ยามเย็น” เป็นการกู้ภาพลักษณ์ได้ในระดับหนึ่ง เพราะเพลงนี้ไม่เพียงไพเราะ แต่ยังสะท้อนถึง ความเคารพต่อวัฒนธรรมไทย และพระมหากษัตริย์ของไทยด้วย นี่คือพลังของ “soft power” ที่ใช้ดนตรีเป็นเครื่องมือสื่อสารข้ามวัฒนธรรม (แก้เขิล)
.
4. ที่ปรึกษาทางวัฒนธรรมยังขาดหาย 🧩
เหตุการณ์นี้สะท้อนว่าทีมงานของผู้นำประเทศยัง #ขาดที่ปรึกษาทางวัฒนธรรมและพิธีการ….. #ซึ่งจำเป็นอย่างยิ่งในการสื่อสารข้ามวัฒนธรรม การไม่เข้าใจความหมายแฝงของเพลงหนึ่ง อาจทำให้ความตั้งใจดีถูกตีความไปอีกทาง และกลายเป็นความเข้าใจผิดระหว่างประเทศ
.
5. การรับฟังและแก้ไขรวดเร็วคือจุดแข็ง ✅
การที่ทีมงานเปลี่ยนเพลงโดยไม่ดื้อรั้น ถือเป็นการยอมรับเสียงประชาชนและแสดงความยืดหยุ่น ซึ่งในยุคสื่อสังคมออนไลน์ การแก้ไขรวดเร็วคือ วิธีรักษาหน้ารัฐบุคคลได้อย่างดี
.
เพลงไม่ใช่เพียงแค่ “ดนตรีประกอบ” เท่านั้น ในเพลงยังประกอบด้วยส่วนสำคัญ อาทิ คำร้อง จังหวะ ลีลาของบทเพลง การสื่ออารมณ์ ฯลฯ เพลงจึงถือว่าเป็นเครื่องมือที่ทรงพลัง #ทางวัฒนธรรม
การเลือกใช้ดนตรีในบริบทสาธารณะ โดยเฉพาะในเวทีรัฐกิจและการทูต #จึงต้องใช้ความเข้าใจไม่ใช่แค่ความชอบส่วนตัว
.
Versi bahasa Melayu!
Kerana kadang-kadang… hanya beberapa bait lirik mampu mengubah imej sebuah negara.
#PelajaranDaripadaLaguLuarKonteks
(Perspektif seorang Saintis Sosial) 🎓
Hari ini, pasukan Perdana Menteri Malaysia, YAB Dato’ Seri Anwar Ibrahim, telah memuat naik video rasmi lawatan beliau ke Thailand. Dalam video tersebut disertakan lagu latar berjudul “Om Phra Ma Phut”, sebuah lagu popular yang dikenali dalam kalangan masyarakat Thai dan turut mendapat tempat di Malaysia. Namun, lagu ini membawa maksud “walaupun kamu bersumpah dengan nama suci, aku tetap tidak percaya” – yang memberi konotasi ketidakpercayaan dan sindiran halus terhadap kejujuran.
Penggunaan lagu ini telah mencetuskan reaksi daripada khalayak umum, yang merasakan bahawa pemilihan lagu tersebut kurang sesuai dalam konteks diplomatik dan boleh disalah tafsir, bertentangan dengan niat murni lawatan rasmi.
Namun begitu, pasukan Perdana Menteri telah mengambil tindakan pantas dengan menukar lagu tersebut kepada “Yam Yen” (Evening) – sebuah lagu gubahan indah oleh Duli Yang Maha Mulia Raja Rama IX. Lagu ini membawa suasana yang damai, harmoni dan menyentuh hati – satu pilihan yang jauh lebih tepat dan penuh makna dalam hubungan dua hala.
Lalu, apakah yang dapat kita pelajari daripada peristiwa ini? Saya melihat sekurang-kurangnya lima pengajaran penting:
1. Konteks adalah segala-galanya 🧭
Muzik bukan sekadar irama yang sedap didengar, tetapi merupakan bahasa yang sarat dengan makna, emosi, dan niat. Dalam dunia diplomasi, pemilihan lagu adalah hal yang serius. Lagu “Om Phra Ma Phut”, meskipun catchy, membawa mesej yang bercanggah dengan tujuan membina keyakinan dan hubungan baik antara negara.
2. Lagu kegemaran ≠ Lagu yang wajar digunakan 🎧⚖️
Kecenderungan memilih lagu berdasarkan minat peribadi atau populariti tanpa meneliti makna tersirat boleh membawa padah. Lagu untuk siaran rasmi, lebih-lebih lagi mewakili negara, harus dipilih dengan teliti oleh mereka yang memahami sensitiviti budaya dan psikologi masyarakat tempatan.
3. Muzik adalah bahasa diplomasi – kuasa lunak (Soft Power) 🕊️
Pemilihan lagu “Yam Yen” bukan sekadar penukaran muzik latar, tetapi merupakan pemulihan simbolik imej diplomasi. Lagu ini mencerminkan penghormatan kepada budaya dan institusi Thai, serta menyampaikan keikhlasan dalam menjalin hubungan dua hala. Ini adalah contoh bagaimana muzik boleh menjadi alat komunikasi lintas budaya yang sangat berkesan.
4. Kekurangan penasihat budaya masih ketara 🧩
Insiden ini menzahirkan keperluan mendesak untuk adanya penasihat budaya dan protokol dalam setiap lawatan rasmi ke luar negara. Tanpa kefahaman terhadap makna budaya, niat baik boleh disalah tafsir dan menjejaskan hubungan antarabangsa.
5. Kesediaan mendengar dan bertindak pantas adalah satu kekuatan ✅
Langkah pantas menukar lagu menunjukkan kebijaksanaan dalam pengurusan krisis komunikasi, serta kemampuan mendengar suara rakyat. Dalam era media sosial, kepekaan terhadap persepsi awam adalah aset penting dalam menjaga martabat dan kewibawaan negara.
.
muzik bukan hanya “latar suara” ia adalah bahasa budaya, saluran emosi, dan medium kuasa lunak. Dalam dunia hubungan antarabangsa, muzik yang tepat dapat menyatukan. Tetapi jika salah pilih, ia boleh memisahkan.
Maka, dalam memilih muzik untuk ruang awam – lebih-lebih lagi dalam konteks kenegaraan – marilah kita memilih dengan kefahaman, bukan semata-mata dengan selera peribadi.
#SoftPower #DiplomasiBudaya #PelajaranDariSeni
Wallahu a’lam
Posted by C.M.
ภาพประกอบจากแนวหน้า
https://www.facebook.com/share/v/16cdEci81a/
