มัชฮัดชุมทางสำคัญบนเส้นทางสายไหม
วันที่ 14 ธันวาคม 2560 ผมได้รับเชิญให้ไปบรรยายเรื่อง “ฮาลาลกับกระบวนการทางเทคโนโลยีเพื่อร่วมพัฒนาเศรษฐกิจ” ที่เมืองมัชฮัด (Mashhad) ประเทศอิหร่าน เมืองนี้อยู่ห่างจากเตหะรานเมืองหลวงของอิหร่านไปทางตะวันออก 900 กิโลเมตร ตั้งอยู่ใกล้ชายแดนประเทศเติร์กเมนิสถานและอัฟกานิสถาน เป็นเมืองใหญ่อันดับสองของอิหร่านมีประชากร 3 ล้านคน เป็นหนึ่งในเมืองสำคัญของอิหร่านโดยแต่ละปีมีผู้แสวงบุญชาวชีอะฮฺกว่า 20 ล้านคนมาเมืองนี้เพื่อเยี่ยมหลุมศพของอิหม่ามคนที่ 8 ในจำนวนนี้ 2 ล้านคนมาจากต่างประเทศ
ความสำคัญของเมืองนี้ถึงขนาดทำให้ต้องไปจัดงานประชุมใหญ่ด้านฮาลาลนานาชาติไม่ได้เกี่ยวข้องกับเรื่องของชีอะฮฺ แต่เป็นเพราะเมืองนี้คือเมืองสำคัญบนเส้นทางสายไหมโบราณ เป็นเมืองชุมทางในอดีตที่กองคาราวานจากแบกแดดและดามัสกัสที่นำสินค้าจากตะวันออกกลางและยุโรปมารวมตัวกันก่อนแยกออกเป็นเส้นทางสายเหนือสู่เอเชียกลางเข้าสู่จีน และสายใต้สู่อัฟกานิสถานกระทั่งเข้าอินเดีย เมืองมัชฮัดในอดีตจึงคราคร่ำไปด้วยคาราวานทางการค้า นี่เองเป็นเหตุผลที่ทำให้ต้องมาจัดการประชุมเศรษฐกิจและการค้าฮาลาลที่เมืองนี้ และเพื่อขยายงานความร่วมมือกับประเทศไทยให้มากขึ้น ผมชวน ดร.ศราวุฒิ อารีย์ ผู้อำนวยการศูนย์มุสลิมศึกษา สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยร่วมทางไปด้วย
เมื่อจีนพัฒนาโครงการ OBOR หรือ One Belt-One Road ขึ้นอันเป็นคล้ายเส้นทางสายไหมยุคใหม่ หนึ่งในสิ่งที่จีนไม่ลืมคือการกำหนดเส้นทางรถไฟความเร็วสูงจากเตหะรานสู่เมืองมัชฮัดยาว 922 กิโลเมตร นอกจากจะเป็นเส้นทางยุทธศาสตร์สำคัญตามโครงการ OBOR แล้วยังเป็นเส้นทางรำลึกถึงเส้นทางสายไหมในอดีตได้เป็นอย่างดี โดยเชื่อมมัชฮัดเข้ากับเมืองเมิร์ฟในเติร์กเมนิสถาน เมืองบุคอรอ และซะมะคานในอุซเบกิสถาน เมืองออชในคิจิสถานเชื่อมไปจนถึงเมืองอุรุมฉีในมณฑลซินเจียงของจีน เป็นเส้นทางที่คร่อมไปตามเส้นทางสายไหมเดิม มัชฮัดจะกลายเป็นชุมทางสำคัญอีกครั้งที่เชื่อมจีนกับตะวันออกกลาง อัฟริกา และยุโรป เส้นทาง OBOR ของจีนจึงนอกจากจะเป็นเส้นทางสายไหมที่ฟื้นคืนชีพขึ้นมาใหม่ยังจะกลายเป็นเส้นทางฮาลาลใหม่ที่ขนสินค้าฮาลาลทั้งที่เป็นอาหารและมิใช่อาหาร จีนมองเรื่องการค้าฮาลาลเป็นเรื่องใหญ่ เชื่อมโยงจีนกับโลกอิสลามผ่านทางซินเจียงของจีน อิหร่าน ตุรกี รวมทั้งหลายประเทศในเอเชียกลางให้ความสำคัญกับ OBOR ในฐานะเส้นทางสายไหมใหม่มาก ไทยเราหากมัวช้าอยู่คงไม่ได้
ไปเมืองมัชฮัดของอิหร่านตอนดึกวันนี้ มีรายการบรรยายที่เมืองมัชฮัดในวันที่ 14 จากนั้นจึงกลับในวันที่ 16 มัชฮัดเป็นเมืองที่ออกนอกเส้นทางปกติมาก ใช้เวลาเดินทางกันนาน ต้องไปต่อเครื่อง รอเครื่อง รอรถมารับ รอบรรยาย แต่เคยเดินทางสมบุกสมบันกว่านี้เลยไม่รู้สึกอะไร
การเดินทางไปอิหร่าน ผมไปมาแล้วสองสามครั้ง เป็นแขกของกระทรวงการต่างประเทศอิหร่านสองครั้ง ของกระทรวงพาณิชย์อิหร่านอีกสักครั้งสองครั้ง แต่ก่อนก็ไม่มีปัญหาอะไร แต่ครั้งนี้มีบรรยากาศชีอะหฺซุนหนี่ ซาอุดีอิหร่านในบ้านเราติดมาด้วย เพื่อนๆเลยห่วงว่าผมกับ ดร.ศราวุฒิจะโดนหางเลขไปด้วย อย่าห่วงเลย ผมเองไปบรรยายมาทั่วโลก อย่างในภูฏาน ศรีลังกาเมืองพุทธแท้ๆยังไปบรรยายมาแล้ว อีกหลายประเทศพุทธประเทศคริสต์ไปมาหมด กลับมาแล้ว ผมก็ยังเป็นมุสลิมซุนหนี่ไม่ได้เปลี่ยนศาสนา เพื่อนๆเขาก็ห่วงกันตามประสาคนรักชอบกัน ผมไปแล้วจะเขียนเล่าให้พวกเราได้อ่านกันครับ
Dr.Winai Dahlan
