สถาบันวิจัยดาราศาสตร์ฯ เผยปรากฏการณ์ “วันเหมายัน” กลางคืนยาวสุดในรอบปี เหตุซีกโลกเหนือย่างเข้าสู่ฤดูหนาว ขณะซีกโลกเข้าสู่ฤดูร้อน ขณะเดียวกัน “ดาวพฤหัสฯ”จะเคียง”ดาวเสาร์” มากสุดในรอบ 397 ปี
วันที่21ธ.ค.63 นายศุภฤกษ์ คฤหานนท์ หัวหน้างานบริการวิชาการทางดาราศาสตร์ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) (สดร.) เปิดเผยว่า วันนี้ (21ธ.ค.)เป็น “วันเหมายัน” (เห-มา-ยัน) ซึงจะมีกลางคืนยาวนานที่สุดในรอบปี เนื่องจากประเทศทางซีกโลกเหนือย่างเข้าสู่ฤดูหนาว (Winter Solstice) ทำให้ดวงอาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันออกเฉียงไปทางใต้มากที่สุด และ ตกทางทิศตะวันตกเฉียงไปทางใต้มากที่สุด
สำหรับประเทศไทย ในวันดังกล่าวดวงอาทิตย์ขึ้น 06:36 น. และตกเวลาประมาณ 17:55 น. ส่งผลให้ช่วงเวลากลางวันสั้นที่สุดและกลางคืนยาวที่สุดในรอบปี หรือที่คนไทยเรียกว่า “ตะวันอ้อมข้าว” เวลาช่วงกลางวันเพียง 11 ชั่วโมง 19 นาที โดยประเทศทางซีกโลกเหนือจะนับเป็นวันที่เข้าสู่ฤดูหนาว ส่วนประเทศทางซีกโลกใต้จะเป็นช่วงเวลากลางวันจะยาวที่สุดในรอบปี นับเป็นวันที่ย่างเข้าสู่ฤดูร้อน
นายศุภฤกษ์ กล่าวว่า กลางวัน กลางคืน เกิดจากโลกหมุนรอบตัวเอง ในขณะเดียวกันโลกก็ โคจรรอบดวงอาทิตย์ แกนโลกเอียงทำมุม 23.5 องศา กับแกนตั้งฉากระนาบวงโคจรรอบดวงอาทิตย์ ทำให้บริเวณต่าง ๆ ของโลกในแต่ละช่วงของปีได้รับแสงจากดวงอาทิตย์ไม่เท่ากัน และเกิดเป็นฤดูกาล ในระยะเวลา 1 ปี โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ จะเกิดปรากฏการณ์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับการ ขึ้น – ตก ของดวงอาทิตย์ทั้งหมด 4 ครั้ง ได้แก่ วันครีษมายัน – กลางวันยาวนานที่สุด วันเหมายัน – กลางคืนยาวนานที่สุด วันวสันตวิษุวัต และ วันศารทวิษุวัต – กลางวันและกลางคืนยาวนานเท่ากัน
นอกจากนี้ ในวันที่ 21 ธันวาคม 2563 ยังมีปรากฏการณ์ดาราศาสตร์สำคัญที่น่าติดตามในช่วงหัวค่ำวันดังกล่าวอีกด้วย คือ ปรากฏการณ์ “ดาวพฤหัสบดีเคียงดาวเสาร์” ใกล้ที่สุดในรอบ 397 ปี หรือเรียกว่า “The Great Conjunction 2020” ดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์ปรากฏใกล้กันที่สุดห่างเพียง 0.1 องศา สังเกตเห็นได้หลังดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้าถึงเวลาประมาณ 19:30 น. เท่านั้น ดูด้วยตาเปล่าจะเห็นเสมือนเป็นจุดสว่างเพียงจุดเดียว และหากมองผ่านกล้องโทรทรรศน์กำลังขยายไม่เกิน 200 เท่า จะเห็นดาวเคราะห์ทั้งสองพร้อมดวงจันทร์บริวารอยู่ในช่องมองภาพเดียวกัน จึงขอเชิญชวนผู้สนใจติดตาม ชมความสวยงามของสองดาวเคราะห์เคียงกันในวันดังกล่าว นายศุภฤกษ์ กล่าวปิดท้าย
